Ði ưu tiên bằng... tiền

Khi sông Gianh, sông Tiền có cầu, thì phà Hậu Giang trở thành bến phà duy nhất còn lại trên quốc lộ 1A. Khoảng sông nước cách trở cuối cùng này như chiếc phễu gồng gánh tất cả lưu lượng xe ðổ về phía tây sông Hậu và ngược lại. Cuộc chuyển dịch khu vực nơi ðây càng rộn rịp thì cảnh ðò giang cách trở càng nặng nề. Nhiều nãm nay, cánh lái xe miền Tây râm ran truyền miệng về chuyện mua quyền "ưu tiên", chi "bồi dưỡng" trên những chuyến phà vượt sông Hậu... Chúng tôi phải mất 5 ngày ðêm lãn lộn trên bến phà này, mới mò ra ðược một ðường dây nhũng nhiễu...

Vé màu hồng là vé "ưu tiên" và số 25 chỗ ngồi nghi bên phải là ký hiệu ðể xuống phá ưu tiên. Cách thức "móc túi" khách qua sông ... Vào vai phụ xế của xe do V cầm lái, 7h30 tối ngày 5.4, chúng tôi bắt ðầu cuộc hành trình từ Cần Thơ ði Vĩnh Long. Dọc ðường, V cho biết thêm rằng ở bến phà Hậu Giang này, mỗi ðầu bến quyền "ưu tiên" mỗi nơi có kiểu tính khác nhau. Phía bến Cần Thơ, tài xế phải kẹp tiền vào vé phà ðưa cho nhân viên soát vé, còn phía bến Cái Vồn (Vĩnh Long) thì phải mua vé ưu tiên với giá tiền cao gấp ðôi giá vé bình thường.

Với vẻ sành sỏi của một tài xế qua lại lâu nãm trên bến phà, hướng dẫn cho tôi biết cách ðưa tiền cho nhân viên soát vé cũng như cách thức và câu "mật khẩu" ðể mua ðược vé ưu tiên. Anh còn cãn dặn, khoảng hơn 8 giờ một chút, lúc ðó có nhiều xe chờ phà mới có thể ðưa tiền ðể ði ưu tiên ðược. Không kẹt xe mà ðưa tiền thì chẳng khác nào lạy ông con ở bụi này ". Phải ðợi ðến 8 giờ 30 phút, khi xe tập trung khá ðông trên tuyến ðường dẫn vào bến phà, chúng tôi mới cho xe lãn bánh vào khu vực phà. Sau khi ðã mua vé với giá 15.000 ðồng cho loại xe khách dưới 15 chỗ ngồi và 2 vé cho người mỗi vé 600 ðồng xong, V. lấy ra tờ 10.000 ðồng kẹp chung vào những tấm vé phà vào bảo tôi chuẩn bị các máy móc cần thiết ðể ghi hình. Nhân viên soát vé ðến, vừa ðưa vé, V vừa nói:" Xe ðông quá! Anh cho em ði ðường ngoài nhé". Sau khi xé vé xong, nhân viên này nhanh tay lấy tờ 10.000 ðồng ðút vào túi quần và chỉ cho xe chạy vào tuyến ðường phía bên phải cổng phà - tuyến ðường dành cho xe ưu tiên. Như ðã ðược báo hiệu từ trước, người gác cổng liền mở cổng cho xe chạy vào ðường ưu tiên xuống phà. Và không chỉ có xe của chúng tôi mà rất nhiều xe khác cũng làm tương tự ðể ðược ði ưu tiên. Vì vậy, mặc dù có phân tuyến từ phải qua trái cho từng loại xe khác nhau khi xuống phà theo thứ tự ưu tiên và xe nào xuống ði trước, xe nào xuống sau ði sau nhưng trên bến phà xe chạy "loạn xà ngầu" theo cái trật tự xe nào có tiền thì sẽ ðược ưu tiên ði trước bất kể ðó là loại xe gì.

Quay trở lại từ phía bờ Cái Vồn về Cần Thơ. V bảo tôi: "Anh xuống mua vé cứ nói thế này: Bán cho tôi một vé, xe 12 chỗ, 2 người, số xe là..., ði ðường ngoài". "Ði ðường ngoài là sao?" - tôi hỏi V. "Ðây là ám hiệu ðể nhân viên bán vé biết "phe ta" mà giải quyết ưu tiên. Nếu không, chỉ mua ðược vé bình thường thôi" - V trả lời. Làm theo ðúng lời dặn của V, tôi ðã mua ðược chiếc vé ưu tiên với giá 35.000 ðồng. Mặc dù giá ghi trên vé chỉ là 15.000 ðồng và hai vé hành khách mỗi vé 600 ðồng. Cầm chiếc vé ðã mua theo giá gấp ðôi trên tay trao cho nhân viên soát vé tên là Phước, chúng tôi ðược hướng dẫn ði theo ðường ưu tiên ðể xuống phà.

Tiền mãi lộ vào túi ai? Một tài xế xe khách cho biết, việc dùng tiền ðể mua quyền trên bến phà này ðã xảy ra từ rất lâu rồi. D - một tài xế lái xe du lịch 4 chỗ cho biết: "Tôi ðã phải sử dụng những cách thức như vậy khá thường xuyên ðể ðược ði ưu tiên vì khách ði xe thường rất khó chịu mỗi khi phải chờ phà. Biết làm vậy sai, nhưng nếu không ði ưu tiên thì lần sau khách sẽ từ chối không ði xe mình nữa".

Qua lại thường xuyên, nên chuyện mua quyền ưu tiên ðối với cánh tài xế xe khách, xe tải thuần thục ðến vậy, nhưng khi ðược hỏi: Vì sao nhân viên soát vé biết ðược ðó là tấm vé mua bằng giá tiền gấp ðôi số tiền in sẵn trên chiếc vé mà giải quyết cho ưu tiên, nhiều người ngớ ra. Có người cho rằng, nhân viên bán vé sẽ ghi số xe to hơn, cũng có người cho rằng số xe sẽ ðược ghi chồng lên hàng số sê-ri của vé... Còn chúng tôi, chứng cứ không thể chỉ là những tấm vé vô tri, mà tất cả còn phải ðược minh giải. Ðể làm ðược ðiều ðó, một lần ði trót lọt chưa ðủ, mà phải qua lại nhiều lần mua vé ưu tiên cho nhiều loại xe khác nhau như xe 4 chỗ, xe 25 chỗ, 7 chỗ... và dù chỉ với những số xe "ứng khẩu" ðều ðược nhân viên bán vé giải quyết ưu tiên nhanh chóng. Tối 7.4, chúng tôi ðã mua vé ưu tiên cho xe 25 chỗ ngồi với giá 51.000 ðồng (giá thực chỉ 36.000 ðồng kể cả hành khách); tối 8.4, chúng tôi mua vé cho xe 12 chỗ ngồi với giá 30.000 ðồng (giá thực chỉ 15.000 ðồng); 5 giờ sáng 9.4, chúng tôi ðã ðưa 10.000 ðồng cho nhân viên soát vé phía bờ Cần Thơ... Tất cả những chiếc vé ưu tiên và cả vé bình thường ðược bày ra ðể ðối chiếu so sánh...Ðến lúc này thì ký hiệu núp trên chiếc vé ưu tiên mà nhân viên bán vé ðánh dấu ðể nhân viên soát vé nhận biết mới ðược phơi bày: Chữ số ghi số khách trên xe sẽ ðược ðánh lệch về phía phải tấm vé thay vì ghi lệch về phía trái hay không ghi như tấm vé bình thường.

Sự hiện diện của các nhân viên bến phà Hậu Giang trong việc thu tiền bồi dưỡng của tài xế, bán vé, thu tiền xe ði ưu tiên... ðã quá rõ ràng. Vấn ðề ðặt ra ở ðây là những ðồng tiền ðó ðã chạy vào túi ai, ðược ãn chia như thế nào? Những câu hỏi này xin dành cho các cơ quan chức nãng ðặc biệt là Ban giám ðốc cụm phà Hậu Giang. Nhóm phóng viên ÐBSCL Trở về

http://www.laodong.com.vn/pls/bld/display$.htnoidung(39,98069)

-- baclieu 2002 (thomasph75@hotmail.com), November 15, 2004