Tôi đă về VN chơi hai lần. Lần thứ nhất vào năm dịp tết 1996. Lần thứ nh́ cũng vào dịp tết 2000. Bản tính tôi thích đi du lịch và phiêu lưu nên bạn bè rủ đi th́ đi chứ tôi không c̣n thân nhân, họ hàng gần ờ VN. Tôi chỉ c̣n mấy ngưới bác ở HN kẹt lại từ năm 1954. Lần thứ nh́ tôi về là do một anh bạn người HN rủ về. Anh này hiện ở Calif., qua Mỷ theo diện t́nh cờ và tỵ nạn kinh tế (có một điểm hay là chúng tôi không bao ǵờ bàn về chính trị). Lần nào về tôi cũng nghé thăm các bác ở HN nên tôi biết khá nhiều về miền Bắc. Lần thứ nh́ khá thú vị v́ tôi có quen một số bạn (cả trai lẫn gái) ở HN do anh bạn ỡ CA ǵới thiệu. Tôi có quen cả một anh bạn Thiếu tá trong quân đội CS. Lúc đầu tôi cũng ngại quen với anh ta nhưng anh ta có vẻ thích làm quen với tôi. Tôi thấy sự liên hệ cũng có một chút phiêu lưu thích thú nên tôi cũng làm bạn với anh ta. Anh ta ở trong đảng CS và được ưu đải. Chẳng hạn anh bạn này đă được gửi qua Úc tu nghiệp, được nhà nước CS cấp đất xây nhà, vv. Sau một thời gian giao thiệp với anh bạn thiếu tá CS này tôi nhận thấy anh ta c̣n tư bản và theo chủ nghỉa cá nhân hơn cả tôi. Chẳng hạn anh ta tâm sự với tôi là anh ta vào đảng để được thăng tiến. Có một lần anh ta hỏi tôi có cách nào giúp anh ta sang Mỷ không anh ta nói tiếp trong gian đoạn đầu anh ta chấp nhận làm mọi việc kể cả rửa chén.

Trong bàn viết mà "bac ho muon nam" đưa vào diển đán này có câu "Những năm tháng ấy, có nhiều cậu bé sắp trưởng thành chỉ lo canh cánh có một điều: khi ḿnh đủ tuổi được đi bộ đội th́ đă hết... giặc Mỹ rồi!" Ông anh họ ở ngoài bắc cũng nói với tôi những câu tương tự:

"K. biết không ngoài Bắc này họ tuyên truyền hay lắm. Dạo ấy anh chẵng biết sợ chết là ǵ cả chỉ mong ḿnh mau tới tuổi 15 để được đi bộ đội vào Nam để giải phóng đồng bào miền Nam khỏi ách đô hộ áp bức cũa giặc Mỷ."

Tôi hỏi ông anh họ "Thế sau khi giải phóng miền Nam, anh có thấy dân miền Nam vui mừng v́ được giải phóng không?"

Ông anh họ nh́n tôi cười, một lúc sau anh nói "Sau mới biết ḿnh bị lừa... Nói chung mấy ông ấy (ư nóilănh đạo miền Bắc) cũng v́ quyền lợi cũa mấy ông ấy thôi... Nhà ḿnh cũng may là không mất mát nhiều..."

Hai lần về không lần nào tôi cho tiền hải quan và bị họ làm khó: chẵng hạn bắt xếp hàng lại lư do điền đơn thiếu.

-- My Vang (my_vang2000@yahoo.com), November 23, 2003